Bedreiging of belediging

Het is vaste jurisprudentie van de Hoge Raad dat voor een veroordeling ter zake van bedreiging is vereist dat de bedreiging van dien aard is en onder zodanige omstandigheden is geschied dat bij de bedreigde redelijke vrees kon ontstaan dat het misdrijf waarmee werd gedreigd ook zou worden gepleegd. Niet vereist is dat de bedreigde zich daadwerkelijk in zijn persoonlijke vrijheid voelt aangetast, maar voldoende is dat de bedreiging van dien aard is en onder zodanige omstandigheden is geschied dat ze in het algemeen een dergelijke vrees kan opwekken. Wanneer de woorden die aan de ander worden toegevoegd overduidelijk een bedreigend karakter hebben, zal het misdrijf al wel zijn gegeven. Wanneer echter de gebezigde woorden op zichzelf beschouwd geen bedreiging met een misdrijf als bedoeld in art. 285 Sr opleveren, komt het aan op de omstandigheden waaronder de woorden zijn geuit.

Op grond van artikel 285 van het Wetboek van Strafrecht is bedreiging strafbaar gesteld. Wat specifiek onder bedreiging wordt verstaan is niet in dit artikel opgenomen. Enkel de diverse vormen van bedreiging zijn hierin opgesomd tezamen met hun strafbedreiging. Zo benoemt lid 1 de bedreiging met openlijk in vereniging geweld gepleegd tegen personen of goederen, met geweld tegen een internationaal beschermd persoon of diens beschermde goederen, met enig misdrijf waardoor gevaar voor de algemene veiligheid van personen of goederen of gemeen gevaar voor de verlening van diensten ontstaat, met verkrachting, met feitelijke aanranding van de eerbaarheid, met enig misdrijf tegen het leven gericht, met gijzeling, met zware mishandeling of met brandstichting. Deze vormen van bedreiging kennen een strafmaximum van een gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren of geldboete van de vierde categorie.

Lid 2 benoemt de schriftelijke bedreiging en een bedreiging onder een onder een bepaalde voorwaarde geschiedt, waarbij het strafmaximum wordt verhoogd tot een gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren of geldboete van de vierde categorie. De bedreiging met een terroristisch misdrijf wordt gestraft met een maximale gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van de vijfde categorie, aldus artikel 285 lid 3 van het Wetboek van Strafrecht, en indien de bedreiging in de voornoemde leden wordt gepleegd met het oogmerk om een terroristisch misdrijf voor te bereiden of gemakkelijk te maken, wordt het strafmaximum van die bedreiging nog eens met een derde verhoogd.

Art. 285 Sr bedreiging
LOVS: 28-1-2011, 11-3-2016

Figuur 1: Schema oriëntatiepunten bedreiging

In het oriëntatiepunt is met de eventuele samenloop met het voorhanden hebben van een wapen geen rekening gehouden.

Strafverzwarende omstandigheden kunnen zijn:
– agressie in het verkeer
– bedreiging tijdens evenementen (inclusief voetbalwedstrijden)
– huiselijk geweld

Voor zover het feit is begaan tegen een politieagent, een buitengewoon opsporingsambtenaar (boa) of een andere toezichthouder indien het misdrijf is gepleegd gedurende of ter zake van de rechtmatige uitoefening van zijn of haar bediening dan wel tegen een professionele hulpverlener (brandweerman, ambulancebroeder, arts, verpleegkundige e.d.) of functionaris in het openbaar vervoer (buschauffeur, machinist, trambestuurder e.d.) kan de in het oriëntatiepunt genoemde straf worden verhoogd met 33% tot 100%.

Met een belediging wordt een ander opzettelijk in zijn eer of goede naam aangerand. Hiervan is bijvoorbeeld sprake in geval van het publiekelijk uitschelden van een ander, of wanneer publiekelijk bepaalde gebaren worden gemaakt.

Belediging is strafbaar gesteld middels artikel 266 Wetboek van strafrecht, en moet in samenhang met artikel 261 Wetboek van strafrecht worden gelezen. Wat vervolgens daadwerkelijk onder belediging wordt verstaan blijkt overigens niet uit de wettelijke bepalingen, maar wordt in de jurisprudentie uitgekristalliseerd. Een uitlating wordt als beledigend beschouwd indien deze de strekking heeft om een ander bij het publiek in een ongunstig daglicht te plaatsen en diegene in zijn eer of goede naam aan te randen. Voor de beoordeling of daarvan sprake is zal bij gebruik van woorden die an sich niet beledigend zijn, gekeken moeten worden naar de context waarbinnen die uitlatingen gedaan zijn.

Voor de beoordeling van de vraag of sprake is van een belediging, zijn dus diverse aspecten van belang:

Art. 266 Sr belediging
LOVS: 28-1-2011

Figuur 2: Schema oriëntatiepunten belediging

Voor zover het feit is begaan tegen een politieagent, een buitengewoon opsporingsambtenaar (boa) of een andere toezichthouder indien het misdrijf is gepleegd gedurende of ter zake van de rechtmatige uitoefening van zijn of haar bediening dan wel tegen een professionele hulpverlener (brandweerman, ambulancebroeder, arts, verpleegkundige e.d.) of functionaris in het openbaar vervoer (buschauffeur, machinist, trambestuurder e.d.) kan de in het oriëntatiepunt genoemde straf worden verhoogd met 33% tot 100%.

De hoogte van de op te leggen straf in een individueel geval wordt sterk bepaald door de aard van de belediging en de mate waarin deze als kwetsend zal zijn ervaren. Daarnaast speelt bij de strafoplegging een rol of er getuigen zijn geweest van de belediging: is er sprake van een één-op-één situatie of zijn er veel omstanders aanwezig? In het laatste geval zal de straf hoger kunnen uitvallen.